Niskie temperatury, wiatr, deszcz oraz śnieg. Jesienno-zimowa aura może wpływać na obniżenie odporności organizmu, a także powodować uczucie osłabienia oraz zwiększać podatność na przeziębienia. Warto zadbać o kondycję i stan swojego organizmu, aby łatwiej sobie radzić ze stanami obniżonego nastroju i infekcjami. Aby jednak podejść do tematu w sposób poważny i dokładny konieczne jest zrozumienie, czym jest układ odpornościowy organizmu i jak działa.
Ciało każdego z nas wykonuje wiele czynności, z których na co dzień nie zdajemy sobie sprawy, ponieważ nie odczuwamy ich na bieżąco. Czynności te mają ogromne znaczenie dla naszego zdrowia – 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu. Każdy organizm jest zbiorem układów biologicznych. Jednym z takich układów jest system obronny, który ma za zadanie ochronę przed wszystkim, co potencjalnie może zaszkodzić. Odporność organizmu to jego zdolność do obrony przed czynnikami chorobotwórczymi zewnętrznymi (takimi jak: bakterie, wirusy, toksyny), a także wewnętrznymi (komórki zmutowane, komórki nowotworowe). Jeżeli jest zbyt słaba – drobnoustroje wnikają coraz dalej, powodując stany zapalne i choroby, jeśli zaś jest nadmiernie aktywna może dojść do rozwoju alergii lub chorób autoimmunologicznych.
Wyróżniamy dwa typy odporności – nieswoistą (wrodzoną) i swoistą (nabytą). Odporność wrodzona stanowi pierwszą fizjologiczną linię obrony przed zarazkami. Tę odporność dziedziczymy wraz z genami, a obejmuje ona m.in. mechanizmy obronne skóry, błon śluzowych, niskie pH skóry oraz żołądka, a także naturalną florę bakteryjną i wszystkie substancje przez nią wytwarzane. Warto zauważyć, że naturalne mechanizmy odpornościowe, które posiadamy nie znajdują się w jednym miejscu w ciele. Właściwie, natura umieściła je tam, gdzie wniknięcie szkodliwych patogenów jest najbardziej prawdopodobne. Jeżeli drobnoustroje przedostaną się przez tę pierwszą barierę fizjologiczną uruchomione zostają bardziej skomplikowane mechanizmy wrodzonego systemu odpornościowego – można je nazwać drugą linią obrony.
Do akcji wkraczają zespoły komórek odpornościowych z makrofagami na czele, które mają za zadanie zneutralizować i/lub pochłonąć niepożądane mikroorganizmy lub substancje. Jednak ich działanie jest stosunkowo ogólne, nie obejmuje precyzyjnych reakcji dopasowanych do danego antygenu (czynnika zagrażającego) i niestety nie zawsze udaje się usunąć wszystkie zagrażające czynniki. W takim wypadku uruchamiane są mechanizmy odporności nabytej. Stanowią one ochronę ewolucyjnie młodszą, występującą wyłącznie u kręgowców. Polega ona na precyzyjnym rozpoznawaniu patogenów i wdrażaniu konkretnych działań mających je zneutralizować. Ten rodzaj odporności nabywamy m.in. chorując. W dużym skrócie organizm uczy się i zapamiętuje, jak bronić się przed danymi czynnikami chorobotwórczymi i przy kolejnym kontakcie z nimi szybciej je rozpoznaje. Podsumowując powyższe dwa typy odporności współpracują ze sobą i wzajemnie się uzupełniają, tworząc system obronny organizmu.
Każdy nas posiada inną odporność, której jakość jest determinowana przez czynniki wrodzone oraz nabyte. Jednocześnie, to jak dobrze nasz organizm radzi sobie z chorobami jest również zależne od naszej ogólnej kondycji, która wpływa na prawidłowość przebiegu mechanizmów obronnych. Jest to ważna kwestia, niezależnie od pory roku, jednak spadki odporności i zwiększoną podatności na infekcje obserwujemy głównie w okresie jesienno-zimowym. Dlaczego tak się dzieje?
Po okresie letnim przychodzi czas, który nie obfituje w bogactwo świeżych, pełnowartościowych owoców i warzyw. Jemy ich zdecydowanie mniej, a co za tym idzie nie dostarczamy organizmowi odpowiednich porcji witamin i minerałów, które wspierają działanie odporności. W chłodne dni mamy także większa tendencję do sięgania po bardziej kaloryczne, nierzadko niezdrowe produkty. Brak energii i poczucie ciągłego zmęczenia powoduje, że mamy większa ochotę na słodycze i przekąski, które z przyjemnością chrupiemy schowani przed chłodem pod kocykiem. To także nie pomaga naszemu organizmowi w walce z chorobami. Warto zatem zadbać o to, by nasza dieta była zbilansowana i zdrowa, a posiłki spożywać regularnie i powoli. Mimo, że dostępne w sklepach owoce i warzywa będą coraz mniej wartościowe i niezbyt smaczne, pilnujmy, by nasz jadłospis był bogaty w witaminy, w szczególności A, B i C oraz kwasy omega-3. Wspomagajmy się przetworami, produktami kiszonymi i mrożonymi, nie zapominajmy też o pożywnym śniadaniu. Obniżenie odporności jesienią i zimą może być również spowodowana brakiem słońca, pod wpływem którego nasze organizmy wytwarzają witaminę D. Polecamy spożywanie produktów zawierających tę witaminę, która odpowiada nie tylko za odporność na choroby, ale również za to jak się czujemy. Znajdziecie ją w rybach morskich, jajkach, pełnotłustym mleku i w serach żółtych.
Poza odpowiednią dietą polecamy nieco się poruszać. Kiepska pogoda za oknem powoduje, że czujemy się rozleniwieni i ospali, nie mamy chęci na jakąkolwiek aktywność i niejednokrotnie odstawiamy ćwiczenia na drugi plan. Warto się nie poddawać i zamiast szukać wymówek znaleźć dla siebie takie zajęcia, w których będziemy regularnie uczestniczyć, i które jednocześnie staną się dla nas przyjemnością. Aktywność fizyczna, szczególnie na świeżym powietrzu, nie tylko powoduje wydzielanie hormonów szczęścia, ale także pozwala zahartować organizm i zmniejszyć jego wrażliwość na czynniki zewnętrzne. Umiarkowany wysiłek będzie doskonałym wyborem na zimne dni. Należy jednak pamiętać, by nie przesadzać z intensywnością treningu, ponieważ organizm nadmiernie forsowany ćwiczeniami będzie wytwarzał kortyzol – hormon stresu, a stres jest największym wrogiem odporności.
Kolejną kwestią mającą ogromne znaczenie dla funkcjonowania układu immunologicznego jest zbyt częste stosowanie antybiotyków. Należy przyjmować je tylko wtedy, kiedy naprawdę są niezbędne. Przykładowo na wirusy antybiotyki nie zadziałają, ponieważ są przeznaczone do walki z infekcjami bakteryjnymi. Miejmy świadomość, że każda kuracja antybiotykowa zaburza równowagę naturalnej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego, która właśnie wspomaga układ odpornościowy. Specjaliści przestrzegają: im więcej stosujemy antybiotyków, tym słabszą mamy odporność i większe szanse, że na lek się uodpornimy. Dlatego, korzystajmy z antybiotykoterapii mądrze i wspomagajmy się w trakcie jej trwania mlecznymi napojami fermentowanymi czyli jogurtem, maślanką, kefirem, czy też zsiadłym mlekiem, które pomogą przywrócić równowagę korzystnej flory bakteryjnej w organizmie.
Jesienno-zimowa pora jest próbą dla naszej odporności. Pogoda bywa zmienna, jednego dnia jest cieplej, drugiego bardzo zimno, okresy mrozów i deszczu występują naprzemiennie. Zanim zdążymy się przyzwyczaić, następuje zmiana pogody – tego rodzaju wahania sprzyjają osłabieniu organizmu, a więc i infekcjom. Dodatkowo, takie warunki sprzyjają rozwojowi drobnoustrojów w środowisku, w tym czasie jest ich w przyrodzie bardzo dużo, co zwiększa częstotliwość zachorowań. Mitem jest, niestety, powszechne przekonanie, że mróz niszczy chorobotwórcze wirusy i bakterie. Jeżeli by tak było, długie kolejki do przychodni nie ustawiały by się w zimie, a w lecie… Aby ograniczyć podatność na infekcje, starajmy się unikać skrajnego wychłodzenia organizmu. Ubierajmy się odpowiednio i nie przebywajmy zbyt długo na zewnątrz, jeżeli warunki atmosferyczne są bardzo nieprzyjazne. Zmarznięte ciało zamiast bronić się przed zarazkami przeznacza energię na przywrócenie mu prawidłowej temperatury. A jeżeli zdarzy Wam się przemarznąć skuteczną pomocą będzie ciepły napój – najlepiej ziołowy, na przykład z lipy lub czystka. Warto też do niego dodać imbir, miód, sok z cytryny lub z malin, które mają działanie antybakteryjne i pomogą uchronić się przed przeziębieniem. Innym sposobem na rozgrzanie się od wewnątrz są ostre oraz korzenne przyprawy, dodane do napojów lub potraw, poza działaniem rozgrzewającym i pobudzającym krążenie, będą skutecznie zwalczać bakterie i wirusy.
Wracając jeszcze do tematu odporności – pamiętajmy jaką rolę odgrywa tu sen, odpoczynek i unikanie stresu. Jeśli chodzi o ten ostatni, jak już wspominaliśmy kortyzol (hormon stresu) ma bardzo negatywny wpływ na mechanizmy obronne organizmu. Układ odpornościowy jest połączony z systemem nerwowym, dlatego stres, zdenerwowanie, życie pod presją, problemy emocjonalne znacząco zmniejszają skuteczność sił obronnych. Warto zadbać o czas na relaks i o to, by pozytywne emocje przeważały nad negatywnymi. Przemęczony i niewyspany organizm również jest znacznie bardziej podatny na infekcje. Kiedy śpimy głęboko i nic nas nie wybudza w organizmie wzrasta liczba limfocytów (komórek biorących udział w zwalczaniu patogenów chorobotwórczych). Kiedy wypoczywamy w spokoju – w całkowitej ciszy i ciemności w szyszynce produkowana jest melatonina – hormon snu, który odpowiada za jego regularność i prawidłowy przebieg. Ale nie tylko. Melatonina to również potężny antyoksydant, który chroni nas przed wieloma różnymi chorobami. Zapobiega niektórym rodzajom raka, a także innym zaburzeniom zdrowotnym, w tym nieregularności cyklów menstruacyjnych, czy też problemom dotyczącym menopauzy.
Odpowiednia długość oraz jakość snu ma zatem ogromne znaczenie dla zachowania zdrowia i odpowiedniej obrony przed czynnikami chorobotwórczymi. Zgłębiając zagadnienia związane z tematem snu można się dowiedzieć, na jak wiele aspektów naszego życia ma on wpływ. Zarówno na poziomie emocjonalnym, umysłowym i fizycznym. Dlatego dbanie o to, by nasz sen był zdrowy i efektywny powinno być dla nas równie ważne, jak zbilansowana dieta, czy dobra kondycja fizyczna. W Się Śpi doskonale wiemy, że sen to jedna z naszych podstawowych potrzeb i jeżeli nie zostanie zaspokojona w odpowiedni sposób – ciało zaczyna chorować.
The form you have selected does not exist.
